Vị trí: Hồ Ba Bể gần thị trấn Chợ Rã, thuộc huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn, cách thành phố Bắc Kạn 70km. Đặc điểm: Ba Bể là hồ tự nhiên lớn nhất miền Bắc Việt Nam giữa vùng đá phiến và đá vôi.   Hồ Ba Bể nằm trong Vườn quốc gia Ba Bể, thuộc địa phận xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể, cách trung tâm TP. Bắc Kạn khoảng 75km về hướng tây bắc và cách Hà Nội hơn 220km về phía Bắc. Người dân địa phương gọi Ba Bể là Slam Pé, nghĩa là ba hồ. Tên gọi này xuất phát từ việc hồ là nơi tụ lưu của 3 nhánh sông Pé Lầm, Pé Lù và Pé Lèng.

Hồ Ba Bể có diện tích khoảng 500ha, trải dài hơn 8km, chỗ rộng nhất khoảng 2km, độ sâu trung bình 20m, chỗ sâu nhất đạt 35m, chứa khoảng 90 triệu m3 nước. Năm 1995, trong hội nghị quốc tế về hồ nước ngọt được tổ chức tại Mỹ đã xếp Hồ Ba Bể là 1 trong 20 hồ nước ngọt tự nhiên lớn và đẹp của thế giới cần được bảo vệ. Với những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học và thẩm mỹ đặc biệt của khu vực hồ Ba Bể, năm 2012, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xếp hạng Danh lam thắng cảnh Hồ Ba Bể là Di tích quốc gia đặc biệt.

Với không khí mát mẻ của miền núi, bạn có thể đến Ba Bể vào bất kỳ thời gian nào trong năm. Đoàn chúng tôi đến hồ Ba Bể trong một buổi chiều đông đầy nắng. Nắng vàng chiếu xuống mặt hồ phẳng lặng tạo thành tấm gương khổng lồ lấp lánh. Mọi ưu phiền, vội vã, xô bồ của cuộc sống thường nhật dường như tan biến khi chúng tôi đi thuyền hòa vào dòng nước yên ả ấy. Vãn cảnh trên hồ, được nghe sự tích hồ Ba Bể, được tận mắt thấy những cô gái Tày chèo thuyền độc mộc, ngắm đảo Bà Góa, vãn cảnh đền An Mã… thực sự là một trải nghiệm thú vị.

Xuất phát từ bến Buốc Lốm, thuyền chúng tôi xuôi dòng sông Năng xuyên qua động Puông – nơi con sông Năng chảy xuyên qua bên dưới núi đá vôi Lũng Nham, đây được coi là một trong những động đẹp nhất và đáng xem nhất ở Vườn quốc gia Ba Bể, vòm động cao, các nhũ đá trong động tạo nên rất nhiều hình dáng kỳ thú, hấp dẫn du khách.

Tiếp tục thả mình đi qua dòng nước bình yên, thuyền chúng tôi dừng chân ở thác Đầu Đẳng nơi mà dòng sông Năng bị hàng trăm tảng đá lớn chặn khiến phải chia tách thành nhiều dòng nhỏ, nước chảy xiết tạo tạo thành dòng thác Đầu Đẳng kỳ vĩ. Thác có chiều dài hơn 1.000 m, tuôn chảy qua những khối đá muôn hình, chất chồng lên nhau như thạch trận. Dòng thác lúc ầm ào, khi rẽ dòng khúc khuỷu, có đoạn lại êm đềm thơ mộng…

Gần hồ Ba Bể, du khách còn có thể ghé thăm động Hua Mạ hay còn gọi là “động Treo” nằm cách hồ trung tâm Vườn Quốc gia Ba Bể khoảng 10km về phía nam. Đây là một hang động lớn với vẻ đẹp cuốn hút, mang trong lòng những huyền sử kỳ bí. Từ hồ Ba Bể đi bộ khoảng 100m là đến Ao Tiên. Ao Tiên rộng hơn 3.000m2, được bao bọc bởi núi đá vôi và rừng già nguyên sinh, nước ao trong xanh, mát lạnh. Ao Tiên có nhiều loại cá quý như cá chép kính, cá lăng, cá chiên… Đến Ao Tiên du khách còn được ngắm nhìn những dấu chân trên đá và nghe câu chuyện huyền thoại về chàng thợ săn và bảy nàng tiên nữ. Cùng với đó, du khách có thể trải nghiệm cuộc sống, văn hóa cũng như phong tục tập quán của các bản làng dân tộc sống trên triền núi bên hồ.

Sau một khoảng thời gian lênh đênh trên thuyền, đoàn chúng tôi ghé thăm đền An Mã. Đền toạ lạc trên đảo An Mã giữa hồ Ba Bể và được trùng tu xây dựng lại năm 2006. Đền thờ Phật, Mẫu Thượng Ngàn, Chúa Sơn Trang, Đức Thánh Trần... Không gian tĩnh lặng ở đây cho chúng tôi cảm giác bình yên, thanh thản vô cùng. Đây cũng là điểm tham quan lý thú và rất thuận tiện để quan sát chim thú, cảnh quan vùng hồ.

Trở về thuyền cũng là lúc mặt trời bắt đầu xuống núi. Khi thuyền di chuyển tới đảo Bà Góa, chúng tôi bắt gặp những cô gái Tày trong bộ trang phục truyền thống chèo chiếc thuyền độc mộc bình dị mà từ lâu đã trở thành biểu tượng du lịch của Bắc Kạn. Hình ảnh dung dị ấy cứ in sâu vào lòng mỗi du khách một cảm giác bình yên khó tả. Sau một hành trình dài, được sưởi mình dưới ánh nắng nhàn nhạt của mùa đông, thả hồn mình trôi treo dòng nước yên bình, tĩnh lặng, đoàn chúng tôi dường như ai cũng phấn chấn hẳn lên, mọi giác quan như được phục hồi, tâm hồn trở nên trong trẻo và tràn đầy nhựa sống.

Hồ Ba Bể được ví như “viên ngọc xanh” giữa núi rừng, là điểm du lịch sinh thái lý tưởng. Nếu muốn bỏ xa những mệt mỏi của thành thị, những xô bồ của cuộc sống, muốn chốn đi đâu đó để hòa mình vào thiên nhiên thì khám phá hồ Ba Bể sẽ là một lựa chọn tuyệt vời nhất cho bạn.