Chùa làng Tam Sơn có tên là Cảm Ứng tự, dựng trên đỉnh núi Chùa, thuộc xã Tam Sơn, thị xã Từ Sơn. Chùa được dựng từ thời Lý, là một trung tâm Phật giáo lớn gắn với cuộc đời của vị vua khai mở triều Lý và các công chúa nhà Lý. Công trình liên tục được tu bổ, tôn tạo, mở rộng vào các triều Trần, Lê và Nguyễn thành ngôi chùa trăm gian, kiểu thức " nội công ngoại quốc" với hàng chục công trình được xây dựng quy mô: Tam quan, Tiền đường, Trung đường, gác chuông, tiền tế, Tam bảo hậu, hành lang, đền Đông, đền Tây, nhà Tổ, nhà Tăng, nhà mẫu, vườn tháp... khiến chùa Tam Sơn trở thành danh lam cổ tự nổi tiếng của Bắc Ninh - Kinh Bắc.

Nét độc đáo của chùa Tam Sơn không chỉ là nơi thờ Phật mà còn thời các công chúa nhà Lý và đặc biệt là thờ các danh nhân khoa bảng của làng được suy tôn là hậu Phật, thể hiện truyền thống đặc sắc của làng Tam Sơn nổi tiếng hiếu học và khoa bảng.

Những pho tượng  đặt thờ trong chùa đều là những tác phẩm điêu khắc mẫu mực cho nghệ thuật tạc tượng Phật thời Lê Nguyễn. Đồng thời chùa còn lưu giữ nhiều cổ vật tài liệu quý như chuông đồng, khánh, cây hương đá, đặc biệt là tấm bia "Tam sơn xã đăng khoa bi ký" khắc đầu thế kỉ XX ghi danh 16 vị đại khoa làng Tam Sơn, những danh nhân có đóng góp to lớn cho dân tộc và quê hương Tam Sơn.

Niềm vinh dự lớn của chùa và nhân dân Tam Sơn là được đón tiếp Hồ Chủ Tịch về thăm và nói chuyện với Đảng bộ và nhân dân địa phương ngày mông một tết Đinh Mùi (1967) và trồng cây lưu niệm tại chùa.

Năm 1972, chùa Tam Sơn đã bị máy bay Mỹ ném bom phá hủy. Với sự quan tâm của nhà nước, chùa Tam Sơn đã được phục dựng lại theo quy mô và kiến trúc xưa, nhằm phục vụ nhu cầu tâm linh của nhân dân đồng thời lưu giữ những kỷ niệm về nhà Lý và vua Lý Thái Tổ, về Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với làng Tam Sơn giàu truyền thống văn hiến  và cách mạng.

Chùa Tam Sơn đã được nhà nước công nhận và cấp băng di tích lịch sử - văn hoá quốc gia năm 1992.