Đứng ở đỉnh Đèo Ngang du khách sẽ cảm nhận được khung cảnh của núi rừng hoang sơ và kì vĩ, nhìn xuống là bát ngát ngôi nhà nhỏ xa xăm, những con sông chảy dài và những đàn trâu đang ăn. Ở Đèo Ngang còn chứng tích Cảnh Sơn Quan từ thời xưa, mà người dân nơi đây vẫn gọi là cổng trời rất là thần bí.

Theo con đường thiên lý Bắc Nam du khách đặt chân đến Đèo Ngang là ranh giới tự nhiên của hai tỉnh Quảng Bình và Hà Tĩnh xưa là ranh giới giữa Đại Việt và Chiêm Thành trong lịch sử. Đèo Ngang là con đèo vượt dãy Hoành Sơn, là một chốt hiểm yếu trên con đường thiên lý bắc - nam. Nổi tiếng trong bài thơ ”Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan những câu thơ đã đi vào lòng người mà mỗi người Việt Nam ai củng biết đôi ba câu.

Xét về độ hiểm trở trong các đèo của nước ta thì đèo Ngang chưa phải là đường đèo khiến người ta phải xanh mặt, nhưng về cảnh quan, đường đèo này đã trở thành nguồn cảm hứng cho bao thi sĩ. Cũng là đường đèo, cũng là rừng núi, là vực thẳm, là trời mây như bao đường đèo khác, song không dễ lý giải được rõ ràng tại sao Đèo Ngang lại hấp dẫn một cách rất thơ và lãng mạn đến thế. Du khách hãy đến đặt chân đến đây một lần để đừng từ Hoành Sơn Quan ngắm nhìn phong cảnh và tìm câu trả lời cho riêng mình.