Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa; được thành lập theo Quyết định số 1291-TC/UBND, ngày 10/12/1983 của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh Thanh Hoá. Kiến trúc của Bảo tàng gồm 3 tòa nhà kiên cố được xây dựng từ thời Pháp thuộc. Đây không chỉ là nơi hội tụ các Di sản văn hóa, lịch sử đặc sắc của xứ Thanh, mà còn là điểm đến hấp dẫn cho du khách tham quan trong nước và quốc tế.

Hệ thống trưng bày chính của Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa hiện nay được thể hiện theo tiến trình lịch sử, từ khi xuất hiện những con người tối cổ đầu tiên trên đất Thanh   Hóa đến Đại thắng mùa xuân năm 1975, thống nhất đất nước. Bên cạnh 4 phòng trưng cố định là: “Thanh Hóa thời Tiền sử - Sơ sử”, “Thanh Hoá trong thời kỳ xây dựng  và bảo vệ quốc gia phong kiến độc lập tự chủ (từ thế kỷ X đến giữa thế kỷ XIX)”, “Truyền thống yêu nước và cách mạng Thanh Hoá, giai đoạn 1858-1945”, “Thanh Hoá   trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ đất nước, giai đoạn 1945-1975”; Bảo tàng còn có 3 phòng trưng bày chuyên đề: “Trống đồng Thanh Hoá”, “Đặc trưng văn hoá dân tộc   Mường ở Thanh Hoá” và “Đặc trưng văn hoá dân tộc Thái ở Thanh Hoá”; nhằm giới thiệu những sưu tập cổ vật đặc sắc, quý hiếm, những đặc trưng văn hóa độc đáo   của  các dân tộc cư trú trên địa bàn tỉnh…Với 7 phòng trưng bày, trên diện tích 1.200 m2 và với hơn 3000 tư liệu, hiện vật; Bảo tàng lấy sự phong phú của sưu tập hiện  vật làm ngôn ngữ biểu đạt chính, kết hợp giữa trưng bày phản ánh giai đoạn, sự kiện lịch sử với trưng bày sưu tập theo hướng trưng bày mở, tạo điều kiện để có thể  cập nhật những tư liệu, hiện vật mới làm cho “diện mạo” trưng bày luôn mới mẻ, hấp dẫn người xem. Ngoài ra, Bảo tàng thường xuyên tổ chức các trưng bày chuyên  đề, cùng với hệ thống trang thiết bị hiện đại như: bảng truy vấn điện tử tra cứu thông tin tài liệu hiện vật trưng bày, viđiô, máy chiếu… khách tham quan không chỉ thỏa  mãn nhu cầu học tập, nghiên cứu mà còn có thể chủ động trong tiến trình tham quan Bảo tàng.

Ngoại thất của Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa, là nơi trưng bày các tác phẩm mỹ thuật điêu khắc đá tiêu biểu thời Lê - Nguyễn, những hiện vật có thể khối lớn như súng thần công thời Nguyễn, máy cày DT24 của Bác Hồ tặng hợp tác xã Yên Trường - Lá cờ đầu trong phong trào Hợp tác hoá nông nghiệp năm 1961, máy bay Míc 17 của Trung đoàn Không quân 921 trực tiếp tham gia chiến đấu bảo vệ cầu Hàm Rồng ngày 3-4/4/1965... Tuy diện tích không lớn, nhưng với bố cục trưng bày theo một logic chặt chẽ, phần trưng bày ngoài trời của Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa không chỉ hấp dẫn khách tham quan bởi sự đa dạng, phong phú của những sưu tập cổ vật, hiện vật đặc sắc mà còn tạo cảnh quan khuôn viên Bảo tàng rất hài hòa, sinh động và bề thế.

Hệ thống kho cơ sở của Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa, hiện lưu giữ, bảo quản gần 30.000 hiện vật trong đó có nhiều sưu tập hiện vật độc đáo, quý hiếm được các chuyên gia trong nước và nước ngoài đánh giá cao như: Sưu tập hiện vật thời Tiền - Sơ sử, sưu tập vũ khí Đông Sơn, sưu tập gốm Tam Thọ, sưu tập tiêu bản các loài thú quý hiếm, đặc sắc và tiêu biểu nhất là sưu tập trống đồng với số lượng lớn nhất trong cả nước… Hệ thống kho được sắp xếp khoa học, trang thiết bị hiện đại và liên tục được bổ sung tư liệu, hiện vật mới có giá trị.

Đáp lại tình cảm, sự yêu mến của khách tham quan, Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa luôn ý thức hoàn thiện, không ngừng đổi mới để trở thành điểm đến hấp dẫn khách du lịch và đông đảo công chúng đến tham quan, học tập, giao lưu và hưởng thụ văn hoá.